Bốn Biển Một Nhà: Lễ Rosh Hashanah - Tết Do Thái

Hôm nay là Rosh Hashanah, năm mới của người Do Thái ở khắp nơi trên thế giới.

Mời bạn đọc trích đoạn bài viết với tựa đề "Thông điệp Lễ Rosh Hashanah" của Giáo sư, tiến sĩ Richard H. Schwartz, một người thuần chay và tác giả của các quyển sách "Do Thái giáo và Ăn Chay," "Do Thái giáo và Sự sống sót của toàn cầu," "Toán học và Sự sống sót của toàn cầu." Ngoài ra, ông cũng là hội trưởng Hội Người Do Thái Ăn Chay Bắc Mỹ (www.JewishVeg.com), phụ tá sản xuất phim tài liệu "Bổn phận thiêng liêng" (asacredduty.com), và giám đốc Liên minh Ăn chay cho Khí hậu (www.vegclimatealliance.org).

Dù đối tượng của bài viết là những người cùng văn hóa và tôn giáo Do Thái như tiến sĩ Schwartz, việc tồn vong của Địa Cầu là một ưu tư cho tất cả mọi người, không phân biệt tôn giáo, văn hóa, hay quốc gia, bởi ngoài các lớp áo khác nhau của phong tục, bên trong tất cả đều có cùng một tinh hoa của nhân bản và đều là con cái của Thượng Đế, Allah, Phật Trời.

Lễ Rosh Hashanah ghi nhớ công ơn Thượng Đế sáng tạo thế giới.

Mười ngày từ Rosh Hashanah đến Yom Kippur là thời gian để thăng hoa hành động của chúng ta và teshuvah (sám hối) những lỗi lầm. Sukkot là một ngày lễ khi chúng ta rời ngôi nhà êm ấm của mình và sống trong những lều tạm trú (sukkah) để tưởng nhớ hành trình của tổ tiên nơi hoang dã. Do đó, những tuần sắp tới là một thời điểm rất tốt để suy nghĩ lại về tình trạng của môi sinh trên Địa Cầu này và những điều chúng ta có thể làm để đảm bảo thế giới được đi trên con đường bền vững.

Khi sáng tạo thế giới, Thượng Đế đã phán, “Rất tov meod (tốt)." (Sáng Thế Ký 1:31) [Thiên Chúa thấy mọi sự Người đã làm ra quả là rất tốt đẹp!] Tất cả đều hài hòa theo ý Thượng Đế dự định, sông biển sạch sẽ, không khí tinh khiết. Nhưng Thượng Đế sẽ nghĩ gì về thế giới ngày nay?

Thượng Đế nghĩ gì khi cơn mưa Ngài ban để làm tươi tốt mùa màng giờ đây là mưa axít vì có quá nhiều hóa chất thải ra ngoài không khí bởi xí nghiệp và xe hơi; khi lớp ô-zôn Ngài ban để che chở mọi loài trên Địa Cầu để tránh luồng quang tuyến của mặt trời đã bị mỏng đi rất nhiều; khi biết bao loài thực và động vật mà Ngài sáng tạo đã trở nên tuyệt chủng ở một mức báo động, giống như những rừng mưa nhiệt đới và những nơi môi trường sống bị đe dọa; khi vùng đất mầu mỡ Ngài ban đã nhanh chóng khô cạn và bị xói mòn; khi khí hậu mà Ngài tạo ra để đáp ứng cho nhu cầu của chúng ta nay bị đe dọa bởi hâm nóng toàn cầu?

Lời giảng của giáo sĩ rabbi ngày xưa lại càng thích hợp với thời nay:

Trong giờ khắc Đấng Thiêng Liêng đáng kính sáng tạo con người đầu tiên,
Ngài mang người đi qua hết mọi cây cỏ trong vườn Địa Đàng và phán:
“Hãy xem công trình của Cha, đẹp đẽ và hay ho biết bao!
Tất cả những gì Cha tạo, vì con Cha đã tạo ra.
Hãy suy gẫm điều này và đừng làm thế giới của Ta hư hao, hoang vắng,
bởi nếu con hủy hoại, sẽ không có ai làm tốt lại sau con.”

Midrash Ecclesiastes Rabbah 7:28

Những hiểm họa môi sinh ngày nay nhắc ta nhớ đến 10 đại dịch trong Thánh Kinh: 

• Khi nghĩ đến nguy cơ đe dọa cho đất, nước, không khí vì thuốc diệt sâu và các hóa chất ô nhiễm khác, nguồn tài nguyên khan hiếm, mưa axít, đốn rừng, sa mạc hóa, khí hậu bị đe doạ v.v., chúng ta có thể dễ dàng đếm ra 10 trận dịch ngày nay.
• Người Ai Cập ngày xưa mỗi lần chỉ bị một đại dịch, còn những trận dịch tân thời đồng loạt đe dọa chúng ta. 
• Người Do Thái ở Goshen được thoát đa số đại dịch trong Thánh Kinh, trong khi mỗi người trên Địa Cầu ngày nay bị hiểm nguy bởi tất cả các trận dịch tân thời. 
• Thay vì trái tim của vị vua Ai Cập xưa kia bị chai đá, ngày nay trái tim của chúng ta dường như bị chai đá bởi tính tham lam, vật chất, và phung phí, đó là nguyên nhân cội rễ của những vấn nạn môi sinh. 
• Thượng Đế cho những cơn dịch trong Kinh Thánh để giải phóng cho những người Do Thái, trong khi ngày nay chúng ta phải áp dụng giáo lý của Thượng Đế để cứu chính mình và cứu Địa Cầu quý báu nhưng đầy nguy nan này.

Ngày nay dường như hôm nào cũng có những tường trình về các luồng sóng nhiệt vượt kỷ lục, hạn hán nặng nề, cháy rừng lớn, băng đá Bắc Cực tan chảy, bão tố ngày càng nhiều và càng nghiêm trọng, cùng những ảnh hưởng khác của hâm nóng toàn cầu. Tất cả những điều trên và còn nhiều hơn đã xảy ra vì nhiệt độ gia tăng chỉ hơn 1 độ Fahrenheit mà thôi trong vài trăm năm qua (1 độ Fahrenheit = 5/9 độ Celsius).

Vì thế, rất đáng lo sợ khi Ủy ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC), một nhóm gồm hàng ngàn khoa học gia xuất sắc từ nhiều quốc gia, đã dự đoán rằng trong vòng vài trăm năm nữa, nhiệt độ trung bình sẽ gia tăng từ 2 đến 11 độ Fahrenheit. Một số chuyên gia hàng đầu về khí hậu, bao gồm tiến sĩ James Hansen của NASA, tuyên bố rằng hâm nóng toàn cầu có thể sẽ tới điểm bùng phát (tipping point) và sau đó chỉ trong vòng 1 thập niên sẽ hỗn loạn không sao kiểm soát được, với những kết quả thê thảm, trừ khi nào những thay đổi lớn sớm diễn ra.

Tất cả các quốc gia, kể cả Do Thái, đều bị ảnh hưởng bởi hâm nóng toàn cầu. Do Thái đã chịu đựng trận hạn hán tệ nhất trong lịch sử, mưa dưới mức trung bình trong vòng 5 năm qua… May thay có nhiều giáo lý Do Thái có thể được ứng dụng để hoán chuyển Địa Cầu sang một đường lối bền vững.

Nói ngắn gọn, những điều này bao gồm: 

• Trách nhiệm làm shomrei adamah (người bảo vệ Địa Cầu), dựa trên lời răn trong Kinh Cựu Ước là chúng ta phải “cày cấy và canh giữ đất đai” (Sáng Thế Ký 2:15); 
• Luật cấm của bal tashchit, chúng ta không nên phung phí hoặc hủy hoại những gì có giá trị một cách không cần thiết (Đệ Nhị Luật 20:19. 20); [Khi vây hãm một thành lâu ngày để đánh, để chiếm thành, anh em không được vung rìu phá cây cối của thành, vì anh em sẽ được ăn hoa trái những cây ấy; anh em không được chặt những cây ấy. Cây ngoài đồng đâu phải là con người để anh em vây hãm?] 
• Giáo lý dạy rằng "Thượng Đế làm chủ trái đất cùng muôn vật muôn loài, làm chủ hoàn cầu với toàn thể dân cư" (Thánh Vịnh 24:1), và vai trò được chỉ định của người Do Thái là làm đẹp thế giới như “đối tác của Thượng Đế trong công trình sáng tạo” (Shabbat 10a); 
• Những lý do sinh thái liên hệ đến sa-bát, chu kỳ sa-bát và hồng ân.

Như những đồng sự của Thượng Đế, được trao cho công việc làm ánh sáng soi rọi trên các quốc gia và thực hiện tikkun olam (chữa lành và phục hồi trái đất), rất quan trọng để người Do Thái đóng một vai trò tích cực trong việc mang những giá trị thiêng liêng muôn đời của mình trong cuộc tranh đấu giảm thiểu hâm nóng toàn cầu, ô nhiễm và sự phung phí tài nguyên. Dựa trên trọng trách trong việc hợp tác cùng Thượng Đế để bảo vệ Địa Cầu, người Do Thái cần làm việc với những người khác trong việc hoán chuyển hệ thống kinh tế, sản xuất, giá trị, và nếp sống.

Vì thế, nhân ngày đầu năm mới, chúng ta nên cố gắng giảm ảnh hưởng xấu của mình đối với môi trường. Vận mệnh của nhân loại và Địa Cầu quý báu của Thượng Đế đang lâm nguy, và nếu chúng ta không hành động thích hợp và kịp thời, có thể sẽ “không còn ai làm cho tốt đẹp lại sau chúng ta.”

http://www.jewishveg.com/schwartz/RoshHashanahMessage.html